DANE I INFORMACJE O DWORZE
Kompleks zabudowań dworskich położony jest w południowej części Komorowic na wschód od drogi wiodącej z Wrocławia w kierunku Żórawiny. Budynek pałacu, otoczony jest z trzech stron fosą: od wschodu, południa i zachodu. Od strony północnej rozciąga się rozległy dziedziniec gospodarczy dawnego folwarku, ograniczony od północy i wschodu przez budynki inwentarskie, od zachodu natomiast, od strony drogi, zamyka go piętrowy budynek oficynowy. Pałacowi towarzyszy krajobrazowe założenie parkowe ograniczone od południa korytem rzeki Ślęzy, a od zachodu drogą prowadzącą do Żórawiny.
Budyne k pałacu składa się z trzech skrzydeł otaczających wewnętrzny dziedziniec, który kiedyś zamknięty był od czwartej, południowej strony murem kurtynowym. Cały budynek otaczała pierwotnie fosa, pełniąca funkcję obronną. Obecnie zachowana jest tylko od wschodu, południa
i zachodu i pełni funkcję wodnego elementu krajobrazu parku. Wszystkie skrzydła mają jednakową wysokość dwu kondygnacji i przykryte są mansardowymi dachami. Pośrodku północnej fasadowej elewacji wznosi się wieża wyodrębniona od wschodu przez uskok. Jej dach,
o kształcie ściętego czworobocznego ostrosłupa wieńczy niedokończony płaski taras widokowy. Górną część elewacji wieży flankują płaskie, wykonane z tynku lizeny, pomiędzy którymi ponad oknem pierwszego piętra przebiega fryz arkadkowy, także wykonany z tynku. Na osi wieży na parterze umieszczony jest prostokątny otwór głównego wejścia. Odpowiada mu na pierwszym piętrze duże, pierwotnie trójdzielne okno. Oba otwory mają tynkowe profilowane uszakowe opaski.
Do głównego wejścia prowadzą z poziomu terenu schody o stopniach wykonanych z granitu i murowanej, pełnej balustradzie. Balustrada ta, na lewo od wejścia przesłoniła dolną część znajdującego się tu późnogotyckiego dwuramiennego portalu, wykonanego z piaskowca,
o bogato profilowanym obramieniu. Portal ten odkryto dopiero po częściowym usunięciu tynków w latach 70-tych.
Tuż ponad oknem pierwszego piętra wieży wmurowana jest kamienna płyta z wyobrażeniem herbu rodu von Kaltenbrunn. Kartusz herbowy z hełmem, klejnotem i labrami podtrzymują dwie postacie brodatych mężczyzn, z których jeden trzyma maczugę, drugi zaś liść palmy.
Obydwa naroża fasady od strony frontowej podpierają ukośne skarpy kończące się na wysokości profilowanego, tynkowego gzymsu, oddzielającego parter od pierwszego piętra. Obie elewacje boczne zachodnia i wschodnia są dwukondygnacyjne z dość wysoką kondygnacją piwnic.
W sześcioosiowej dość regularnie zakomponowanej elewacji zachodniej okna dolne posiadają kamienne późnogotyckie opaski. Okna elewacji wschodniej rozmieszczone są nieregularnie
i różnią się od siebie wielkością nie mają też opasek z wyjątkiem kamiennego, płaskiego obramienia jednego z okienek piwnicznych.
Elewacja południowa skrzydła zachodniego jest dwuosiowa, przy czym okna piętra mają profilowane opaski tynkowe z uszakami, a w jednym z okien parteru zachowała się kamienna opaska późnogotycka. Interesującym akcentem architektonicznym jest umieszczony na wschodnim narożniku tej elewacji przekątniowo ustawiony wykusz, założony na planie kwadratu, zwieńczony wysokim wieżowym dachem, założonym na planie ośmioboku.
Elewacja południowa skrzydła wschodniego uległa zupełnemu zniszczeniu podczas działań wojennych w pobliżu zachodniego narożnika. Na partii zachowanej znajdują się dwa otwory okienne umieszczone w jednej osi.
Z elewacji dziedzińca najbardziej rozczłonowana jest wschodnia elewacja skrzydła zachodniego, którą tworzy ściana zamykająca klatkę schodową o pięciu wysokich sklepionych półkoliście oknach. Sąsiaduje z nią wspomniany już narożny wykusz. Elewacja południowa skrzydła północnego, obecnie w całości pozbawiona tynku ma na parterze dwie arkady - prawą sklepioną półkoliście i lewą o zdeformowanym, zbliżonym do elipsy łuku. Równie skromna jest elewacja zachodnia skrzydła wschodniego, o zburzonej partii w pobliżu południowego narożnika. Jedynym elementem dekoracyjnym jest umieszczona na niej, na wysokości pierwszego piętra prostokątna profilowana tynkowa rama.
*
Wnętrza budynku, obecnie w większości pozbawione tynków, na pierwszy rzut oka nie zawierają niczego interesującego. Jednak już nieco wnikliwsze oględziny pozwalają dostrzec szereg elementów pochodzących z różnych epok, świadczących o bogatej historii pałacu.
Po przekroczeniu portalu i minięciu sieni zwraca uwagę, położone za nią zamknięte półkolistą apsydą wnętrze dawnej klatki schodowej, z rytmem wysokich otworów okiennych w ścianie wschodniej i półkoliście sklepionych wnęk w partii apsydialnej. Znajdowały się tu okazałe dwubiegowe drewniane schody z tralkową balustradą, które prowadziły na pierwsze piętro.
Przekrój PARTERU z początku XX w.
Od wschodu przylega do sieni jedno z najciekawszych pod względem architektonicznym
wnętrz - izba przykryta kolebkowym sklepieniem o sieciowym układzie szwów sklepiennych zaakcentowanych przez pogrubienia tynku.
Sklepienie o zbliżonej formie przykrywa także pomieszczenie sąsiednie, znajdujące się
w północno-wschodnim narożniku skrzydła frontowego, którego przedwojenny wygląd przekazuje archiwalna fotografia.
W przylegającym do tych pomieszczeń podcieniu widoczny jest w ścianie zamurowany obecnie portal o formach renesansowych, który pierwotnie prowadził do pierwszego ze sklepionych wnętrz. Kilka interesujących reliktów znaleźć można także we wnętrzach skrzydła zachodniego. Już w niewielkim pomieszczeniu leżącym na prawo od sieni, w narożu po usunięciu późniejszych tynków ukazały się relikty kształtnego barokowego kominka z profilowanymi gzymsami
i śladami marmoryzacji na zwieńczeniu. Fragmenty te, choć znacznie zniszczone są na tyle czytelne, Że pozwalają na pełną rekonstrukcję.
W najbardziej okazałym pomieszczeniu, jakim jest sala znajdująca się w narożu północno-zachodnim zwraca uwagę wysoki drewniany podciąg, o bogato profilowanych krawędziach.
Drugi, podobny podciąg znajduje się w sali sąsiedniej. lch kształt i proporcje wskazują, że pochodzą one zapewne z okresu późnego gotyku.
Z tego samego czasu pochodzi także dwuramienny portal, odkryty we wschodniej ścianie sali. Widoczne są na nim także fragmenty dawnej polichromii.
Relikty malarskiej dekoracji sali o motywach roślinnych z okresu baroku widoczne są w niewielkich fragmentach na podokiennikach. Z czasu budowy skrzydła zachodniego pochodzi kamienne nadproże znajdujące się obecnie w północnej ścianie izby na parterze w wykuszu. Na nadprożu tym widnieje data 1529 i herb inicjatora późnogotyckiej przebudowy Melchiora Hirscha von Kaltenbrunn.
Dwa pokoje położone w południowej części skrzydła zachodniego miały do lat 70-tych XX wieku barokowe stropy z fasetami i profilowanymi gzymsami.
Pomieszczenia piwniczne, przykryte są ceglanymi sklepieniami kolebkowymi. W skrzydle wschodnim mury zewnętrzne kondygnacji piwnic wykonane są z kamienia. W południowej piwnicy tego samego skrzydła dostrzec można w cokole ceglanego filara wspierającego sklepienie fragmenty profilowanych opasek kamiennych, takich jak te, które widać w parterowych oknach skrzydła zachodniego.
|
|
|
|
|
|
Wnętrza dworu
Dwór z zewnątrz
Version: 110723._1.0.
Copyright©Nortel Silesia_HR